Alle ziekenfondsen zijn aangesloten bij een landsbond. Er zijn er vijf:

  1. De Landsbond der Christelijke Mutualiteiten
  2. De Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen
  3. Solidaris, nationaal verbond van socialistische Mutualiteiten
  4. De Landsbond van Liberale Mutualiteiten
  5. De Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen

Daarnaast zijn er nog de HZIV en de Kas der geneeskundige verzorging van HR Rail. Die zeven instellingen vormen samen de verzekeringsinstellingen voor de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen.

Die verzekeringsinstellingen hebben de wettelijke opdracht om de verplichte verzekering uit te voeren. Dat doen ze door de prestaties aan de leden en aan de zorgverstrekkers terug te betalen en door de arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen uit te betalen.

De landsbonden dragen aan elk ziekenfonds een gedeelte van het uitvoeringsmandaat van de verplichte verzekering over. In ruil daarvoor brengen de ziekenfondsen verslag uit aan de landsbond.

Ook voor de aanvullende verzekering controleert de landsbond de goede werking van de ziekenfondsen. Wil een ziekenfonds bijvoorbeeld een nieuw voordeel aan zijn leden aanbieden, dan moet het vooraf de goedkeuring van de landsbond krijgen.

Elke landsbond heeft een algemene vergadering en een raad van bestuur.

De algemene vergadering bestaat uit afgevaardigden die voor een periode van 6 jaar worden verkozen door de algemene vergaderingen van de aangesloten ziekenfondsen. Ze spreekt zich onder andere uit over:

  • De statutenwijzigingen
  • De invoering door een ziekenfonds van een nieuw voordeel
  • De verkiezing en herroeping van de bestuurders
  • De goedkeuring van de begroting en de jaarrekeningen
  • De aanstelling van een of meer bedrijfsrevisoren
  • De toetredingsaanvraag van een ziekenfonds
  • De fusie met een andere landsbond
  • De ontbinding van de landsbond

De raad van bestuur bestaat uit leden die verkozen worden door de algemene vergadering en spreekt zich uit over alle kwesties die niet onder de bevoegdheid van de algemene vergadering vallen.